Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΜΑΣ

Από πλευράς κτιριακής, αρχικά, από της ιδρύσεώς της (1879) και μέχρι το 1915 η Κλινική στεγάστηκε στο κτίριο του Δημοτικού Βρεφοκομείου Αθηνών, στο επιλεγόμενο Βρεφοκτονείο, στην Πλατεία Ελευθερίας (Κουμουνδούρου) και παράλληλα στο παρακείμενο και ειδικά διαμορφωμένο για τον σκοπό αυτόν κτίριο (1891-1915), το πρώτο Νοσοκομείο Παίδων και μάλιστα Πανεπιστημιακό, τον σημερινό Παιδικό Σταθμό του Δήμου Αθηναίων που και αυτό χτίσθηκε με δαπάνες ευεργετών.

Το Βρεφοκομείο λοιπόν υπήρξε το “οίκημα” όπου στεγάστηκαν προσδοκίες, όνειρα, ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον των ελπίδων του Έθνους μας, δηλαδή των παιδιών αλλά και αμέτρητες ώρες επίπονης προσπάθειας και εθελοντικής προσφοράς. Μέσα στο κτίριο αυτό, το λίκνο της Ελληνικής Παιδιατρικής, εγαλουχήθει και αναπτύχθηκε η Παιδιατρική στη χώρα μας.

Από το Βρεφοκομείο και το Θεραπευτήριο ξεπήδησε όλη σχεδόν η εργασία για τα παιδικά νοσήματα, της οποίας η πρόοδος γίνεται αντιληπτή στις αρχές του Κ΄ αιώνα, συμβάλλοντας έτσι στη διαμόρφωση της Παιδιατρικής Επιστήμης σε διεθνές επίπεδο. Σ’ αυτά αναπτύσσονται και οι υπόλοιποι κλάδοι της Παιδιατρικής.

Μέσα στο Βρεφοκομείο, από το 1879 έως το 1915, στο ειδικά διαμορφωμένο πρώτο “Αμφιθέατρο” της Παιδιατρικής Κλινικής του Εθνικού Πανεπιστημίου, αλλά και στο Αμφιθέατρο της Ιατρικής στο κεντρικό Πανεπιστήμιο οι φοιτητές μας άκουσαν τα μαθήματα της Παιδιατρικής από τους σοφούς εκείνους Πανεπιστημια-κούς Διδασκάλους του ΙΘ΄ αλλά και του Κ΄, και μέσα σ’ αυτό πρωτάρχισαν οι φροντιστηριακές τους ασκήσεις, ενώ από το 1927 και μέχρι το 1991 η διδασκαλία γινόταν στο Αμφιθέατρο της Πανεπιστημιακής στον περίβολο του Νοσοκομείου Παίδων “Η Αγία Σοφία” και έκτοτε, μέχρι σήμερα, στο Αμφιθέατρο του “Χωρεμείου Ερευνητικού Εργαστηρίου”.

Μέσα στο Βρεφοκομείο άρχισε και η μεταπτυχιακή εκπαίδευση των ιατρών στην Παιδιατρική και μέσα σ’ αυτό απόκτησαν την “ειδικότητα τους” οι πρώτοι Παιδίατροι στη χώρα μας.

“Δια ταυτα και η πόλις των Αθηνων και το Πανεπιστήμιον οφείλουσι χάριτας
εις το Αδελφάτον του Ιδρύματος τούτου”
(Μιχαήλ ΧατζηΜιχαήλ, καθηγητής της Ιατρικής Σχολής, 1884).

Η αδιαφορία όμως της τότε Πολιτείας και τα γλίσχρα οικονομικά τόσο του Πανεπιστημίου όσο και του Δήμου Αθηναίων συνετέλεσαν ώστε η Κλινική να καταργηθεί τρεις φορές (1η: 30 Απριλίου 1903, 2α: 15 Σεπτεμβρίου 1911, 3η: 15-12-1915) και άλλες τόσες να ανασυσταθεί (1η: 5-5-1907, 2α: 10-2-1914, 3η: 14-9-1916).

Ακολούθως από τον Σεπτέμβριο του 1916 μέχρι τον Αύγουστο του 1926 στεγάστηκε στην οικία Ράϊνεκ, στην οδό Ακαδημίας 22, όπου όλο το προσωπικό της Κλινικής (από τον Καθηγητή μέχρι την καθαρίστρια) είναι πια Πανεπιστημιακό.

Η περίοδος αυτή της Κλινικής (καθηγητής Χ. Μαλανδρίνος) είναι αφενός ταραχώδης, αφετέρου πολύ σημαντική για την εξέλιξη της Παιδιατρικής Κλινικής.

Μετά από άοκνες προσπάθειες ο Καθηγητής Χ. Μαλανδρίνος κατορθώνει να οδηγήσει την Κλινική (26-8-1926) στη σημερινή της κατοικία, στο Νοσοκομείο Παίδων “Η Αγία Σοφία”, αρχικά (διέθετε 79 κλίνες) στα διάφορα περίπτερα (Α. Συγγρού, Λοιμωδών ή Μακκά, Κοργιαλένειο, Ιλαράς, Οστρακιάς, (110 κλίνες, Καθηγεσία Γ. Ν. Μακκά), Σιμοπούλειον, Νέον Παθολογικόν, Φυματιωδών Μηνιγγιτίδων ή Χωρέμειον, Νέον Τμήμα) -συνολικά 250 κλίνες από το 1953 (Καθηγεσία Κ. Β. Χωρέμη)- μέχρι το 1964 και έκτοτε στον Ε΄ και ΣΤ΄ όροφο του κεντρικού κτιρίου, όπου παραμένει μέχρι σήμερα με τον ίδιο περίπου αριθμό κλινών.

Αλλά και μετά την ταραχώδη εγκατάστασή της στο Νοσοκομείο Παίδων “Η Αγία Σοφία”: α) κινδύνευσε να διασπασθεί (1938 από το ΠΙΚΠΑ), αλλ’όμως τα επιχειρήματα του καθηγητού Γ. Ν. Μακκά αποτρέπουν τη διάσπαση, β) να χάσει το υλικό της κατά τη μεταστέγασή της στα κτίρια των παιδικών εξοχών του ΠΙΚΠΑ στην Πεντέλη και της Ριζαρείου Ιερατικής Σχολής κατά τη διάρκεια του πολέμου και γ) τέλος να κινδυνεύει να εκδιωχθεί από το Νοσοκομείο, γεγονός που κατορθώθηκε να αποφευχθεί χάρις στον μακροχρόνιο αγώνα του Γενάρχη της Κ. Β. Χωρέμη αλλά και όλων των στελεχών της Κλινικής.

Στη μακροχρόνια αυτή πορεία της λόγω των λειτουργικών της αναγκών η Κλινική ανέπτυξε διάφορα Εργαστήρια και Τμήματα πρωτοποριακά για τα δεδομένα της χώρας, δεδομένου ότι τα περισσότερα από αυτά ήταν ή είναι ακόμη και σήμερα τα μοναδικά στον Ελλαδικό χώρο. Εκατομμύρια παιδιών έχουν εξετασθεί και δεχθεί την πρέπουσα βοήθεια.

Σημαντική υπήρξε η ανάπτυξη των εξειδικευμένων Εργαστηρίων και Εξωτερικών Ιατρείων της με την έναρξη της δεκαετίας του ΄50 του Κ΄ αιώνα. Κύριος σταθμός της Κλινικής ήταν η δημιουργία του “Χωρεμείου Ερευνητικού Εργαστηρίου” στα 1963, “ενος εστω “υποτυπώδους ναου της ερεύνης”, το οποίο σταδιακά έγινε ένας πραγματικά μεγάλος ναός της ερεύνης με παγκόσμια ακτινοβολία.

Λαμπρά ονόματα της Παιδιατρικής Επιστήμης, οι καθηγητές της Κλινικής: Α Βιτσάρης, Α. Ζίννης, Χ. Μαλανδρίνος, Γ. Μακκάς, Κ. Χωρέμης, είχαν την “τύχη” για λόγους πολιτικούς να απολυθούν και να -επαναδιοριστούν, ενώ ο τελευταίος ακόμη και να φυλακισθεί από τα στρατεύματα του ʼξονα στην διάρκεια της Γερμανικής Κατοχής.
Αλλά και στην περίοδο της καθηγεσίας του Ακαδημαϊκού Ν. Σ. Ματσανιώτη η Κλινική περνά δύσκολα χρόνια που συνδέονται κυρίως με τις γενικότερες πολιτικές και κοινωνικές συνθήκες και διαφοροποιήσεις. Και όμως, την περίοδο αυτή αυξάνονται οι Κλινικές Μονάδες της Κλινικής από 2 σε 9, τα Ειδικά Εργαστήριά της από 5 σε 14, ενώ δημιουργούνται 16 εξειδικευμένα ιατρεία. Το 1990 λειτουργεί τι νέο Χωρέμειο Ερευνητικό Εργαστήριο, το 1992 ιδρύεται το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο και το 1999, (περίοδος καθηγεσίας της πρώτης Γυναίκας Καθηγήτριας-Διευθύντριας της Κλινικής Κας Αικατερίνης Μεταξωτού), αποφασίζεται η εγκατάσταση του Εργαστηρίου Ιατρικής Γενετικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών στο Νοσοκομείο μας η δημιουργία του οποίου είχε προταθεί από τον Καθηγητή κ. Χ. Καττάμη και εγκριθεί από την Ιατρική Σχολή. Την όλη παράδοση της Κλινικής ακολουθεί και ο σημερινός Καθηγητής Γ. Χρούσος.

Για το προσωπικό της Κλινικής αυτής, που έχει λαμπρύνει την Επιστήμη μας, ισχύει απόλυτα η ρύση του Αποστόλου Παύλου:

“… Τον αγωνα τον καλον ηγώνισμαι…”.

Ο τριπλός σκοπός της Παιδιατρικής Κλινικής ήτοι:

Της νοσηλείας και περίθαλψης. και
Της εκπαίδευσης των φοιτητών και ιατρών στην Παιδιατρική ως και των νοση-λευτριών και μαιών και των άλλων επιστημόνων Υγείας,
εξεπληρώθει και εκπληρώνεται συνεχώς εδώ και 150 χρόνια περίπου, νοσηλεύοντας και περιθάλποντας εκατοντάδες χιλιάδες παιδιά, εκπαιδεύοντας χιλιάδες φοιτητές, ιατρούς και άλλους επιστήμονες Υγείας, οι οποίοι διέπρεψαν στον Ελλαδικό χώρο και όχι μόνο, παραδίδοντας παράλληλα χιλιάδες εργασίες στη διεθνή βιβλιογραφία σαν αποτέλεσμα του τεράστιου ερευνητικού έργου της Κλινικής η οποία στάθηκε στο πλευρό των Ελπίδων του Έθνους μας κάθε φορά που υπήρξε ανάγκη (Βαλκα-νικοί και Παγκόσμιοι πόλεμοι, Μικρασιατική καταστροφή, Γερμανική κατοχή, διάφορες επιδημίες, διάφορα κοινωνικά προβλήματα κ.λ.π.).

Οι μέχρι τώρα διατελέσαντες Διευθυντές-Καθηγητές της Παιδιατρικής Κλινικής είναι:

α) Αντώνιος Βιτσάρης (Υφηγητής 1855-62, Καθηγητής 1862-1882)
β) Αναστάσιος Ζίννης (1979-1899)
γ) Νικόλαος Πεζόπουλος (1899-1906, Καθηγητής της Παθολογικής Ανατομίας)
δ) Χρήστος Μαλανδρίνος (1906-1910)
ε) Νικόλαος Δελλαπόρτας (1910-1912, Καθηγητής της Οφθαλμολογίας)
στ) Χρήστος Μαλανδρίνος (1912-1928)
ζ) Αναστάσιος Αραβαντινός (1928-1929, Καθηγητής της Ειδικής Νοσολογίας)
η) Γεώργιος Ν. Μακκάς (1929-1935)
θ) Κωνσταντίνος Χωρέμης (1935-1936)
ι) Γεώργιος Ν. Μακκάς (1936-1946)
ια) Κωνσταντίνος Χωρέμης (1946-1966)
ιβ) Ευάγγελος Δανόπουλος (1966-1968)
ιγ) Νικόλαος Ματσανιώτης (1968-1993)
ιδ) Χρήστος Καττάμης (1993-1998)
ιε) Αικατερίνη Μεταξωτού (1998-2000)
ιστ) Γεώργιος Χρούσος (2000-2018)
ιζ) Χριστίνα Κανακά Gantenbein (2018 – σήμερα)